A OMNIPRESENZA DO CIGARRÓN

Mateo Fontán Couto
 

Cheguei a Verín a causa dunha escavación arqueolóxica que a Universidade de Vigo realizaría no xacemento coñecido como A Cerca ou Muro de Búbal, situado entre os concellos de Monterrei e Oímbra. Así pois, foi Verín para nós, parte do equipo arqueolóxico e de consolidación, coma unha especie de campamento base onde decidimos vivir durante os meses de outubro e novembro.

 

Dende o primeiro día tiña claro que cumpría aproveitar o tempo para coñecer mellor a localidade e parte da comarca. Moi cedo abraioume a sombra poderosa do castelo de Monterrei; quedei cativo ante a portentosa imaxe do Cristo das Batallas; puiden namorar de pequenos e saborosos poboados como Vilaza ou Santa María de Mixós, coa súa icónica igrexa; empreguei tempo en paseos que conducían a famosos balnearios como o de Cabreiroá e gocei de moi belidas e amplas paisaxes, así como de recunchos feiticeiros. Tamén desfrutei do trato da xente e da gastronomía. Verín acolle afablemente ao visitante con viños de renome e saborosos produtos, xa o sabemos.

Porén, tiña claro que chegaba á terra do Cigarrón: máscara ancestral e oficiante do Entroido verinés. Símbolo por antonomasia da localidade, resulta curioso como practicamente alí onde se mire emerxe esta fascinante figura. O Cigarrón preséntase co seu sorriso burlón ben sexa en forma de monumento (o de Xosé Lois Carreira na rúa Viriato), paneis rueiros, cadros e máscaras colgantes nos bares e tabernas ou no máis variado merchandising: chaveiros, imáns, vasos de chopo, adobíos e un interminable etcétera. Do mesmo xeito, dá nome a todo tipo de negocio ou a lambonadas como a Torta do Cigarrón; sae nas etiquetas de viños e botellas de licor café e mesmo aparece nos panos de mesa dos establecementos hostaleiros.

A omnipresenza do Cigarrón é signo de orgullo e de certa ansiedade. Verín devece durante o ano a chegada do seu Entroido, e mentres chega cóbreo todo co Cigarrón. A fama e masificación deste Entroido Ourensán alértanos para un coidado responsable. O Cigarrón debería continuar sendo ese personaxe próximo e misterioso a un mesmo tempo, familia doutras soadas máscaras galegas e de fóra, contrasinal dunha tradición a cal, aínda que moi cinguida a un período, resulta atemporal.

Artigo publicado no xornal Móvete (Verín) nº38 data 7/1/2020