SETENTA ANOS DE SILENCIO E ESPÍRITO SANTO

Mateo Fontán Couto

O 27 de marzo de 1952 un fato de estudantes da universidade compostelá e oriúndos de Pontevedra darían lugar a unha nova confraría para a Semana Santa da Boa Vila, nacía deste xeito a Confraría do Noso Pai Xesús do Silencio. Como emblema escolleron, tras a necesaria autorización eclesiástica, a Cruz de Santiago.

Non moitos días despois, concretamente o Domingo de Ramos dese 1952, quedou oficialmente fundada a Confraría do Espírito Santo de Alumnos e Ex-Alumnos do Instituto de Pontevedra. Como ben indica esta primeira denominación, a nova corporación relixiosa estaba ligada ao Instituto de Pontevedra en cuxo escudo aparecía a pomba do Espírito Santo, de aí a súa advocación. Amais será na capela do centro de ensinanza onde esta «Confraría do Instituto» eríxese; o seu emblema: unha cruz florenzada coas iniciais IP (Instituto Pontevedra) no centro.

Ambas as dúas confrarías de orixe estudantil celebran neste 2022 o seu setenta aniversario. Os principais promotores e primeiros directivos da Confraría do Silencio serían Francisco Ferreiro Sanz (presidente), José Ángel Fernández Arruty (vicepresidente), Enrique Marescot Fernández (secretario), Salvador Fernández Sansilvestre (contador) e Gaspar Carragal Yáñez (tesoureiro). Pola súa banda a Confraría do Espírito Santo tería nas figuras de Xosé Filgueira Valverde (presidente nato) e don Lino García García (consiliario) a súa Presidencia de Honra. A primeira xunta directiva da confraría, constituída o 16 de marzo de 1953, estaría composta por cinco vocais, un contador, un tesoureiro, un secretario, dous vicepresidentes e o presidente do cal se inscribe o nome, para os primeiros meses, de Faustino Mosquera González.

A uniformidade destas confrarías foi evolucionando a través do tempo, sobre todo para os membros directivos; mais no básico mantívose co decurso dos anos. Na actualidade os nazarenos de filas da Confraría do Silencio portan farois e visten túnica negra; o cíngulo, o capuz e as luvas son brancas e a capa de cor dourada. No tocante aos confrades do Espírito Santo o hábito é granate cinguido con cinto de esparto, tamén levan capuz, luvas e capa branca; portan fachóns eléctricos no cadril, substitutos dos primeiros de cera.

No Martes Santo a Confraría do Silencio sae en procesión coa imaxe de Xesús Nazareno, obra dos irmáns Rivas en 1956. Anteriormente era a imaxe da capeliña da rúa Tetuán a que se sacaba nesta procesión, á cal tamén acode invitada a Confraría da Nosa Nai da Maior Dor acompañando á Virxe da Esperanza, propiedade do Silencio e tamén saída do taller compostelán dos irmáns Rivas en 1958. Na Procesión dos Pasos escoltan o de Xesús Cativo (mesma imaxe que a do Martes Santo pero con túnica branca) e o da Flaxelación, xunto coa Orde Franciscana Segrar. O grupo escultórico da Flaxelación composto pola figura de Cristo, ao culto en San Francisco, e dous saións é obra en 1929 de Enrique Carballido. Para a Procesión Xeral do Santo Enterro, esta confraría saca ás rúas un belido paso de palio levando á Nosa Señora das Angustias, imaxe do século XIX conservada na basílica de Santa María, obra de Juan Manuel Magariños Blanco.

A Confraría do Espírito Santo custodia no Xoves Santo o paso do Ecce Homo, representando o momento da Coroación de Espiñas. A imaxe, exposta a día de hoxe na igrexa de Santiago de O Burgo, é unha lograda replica feita por Manuel Delgado-Gambino Rodríguez doutra conservada no Museo Provincial, antigamente coñecida como «Noso Señor da Canela», que saíu en procesión ata o estreo da nova imaxe en 2008; era aquela unha das máis antigas tallas da Semana Santa pontevedresa (S.XVII), atribuída a Esteban de Cendón Buceta. Na Procesión do Santo Enterro acompañan, dende 2001, á Santa Cruz; antes escoltaban á reliquia do Lignum Crucis, que pecha o Venres Santo.

Setenta anos separan estas liñas dos primeiros folgos de dúas confrarías pontevedresas que comparten ano fundacional e sabor estudantil. A elas desexámoslles moita saúde e prosperidade para seguir engalanando, coa súa insubstituíble presenza, a nosa Semana Santa.

A Confraría do Espírito Santo co Ecce Homo en 1956 (Foto Graña. Col. Sánchez-Agustino)

Artigo publicado no Diario de Pontervedra o 07/04/2022